İzafiyet (Görelilik) Nedir?

 

20.yy başlarına kadar fizik kanunları dendiğinde, 200 yıl kadar önce Isaac Newton'un tamamını eksiksiz olarak tanımladığı kuralları anlıyorduk. Newton, nesnelerin hareket kanunlarından optik kanunlarına, etki tepki yasasından gezegenlerin çekim yasalarına kadar tüm doğa kanunlarını eksiksiz biçimde açıklamıştı.

 

Ya da öyle zannediyorduk.

 

19.yy sonlarında, doğruluğuna en ufak şüphe duymadığımız Newton fizik kanunları, yüksek hızlarda hareket eden atom altı parçacıkların hareketlerini açıklama noktasında yetersiz kalınca, bilim adamları neler döndüğünü anlamak için çeşitli deneyler yaptılar.

Saygın bir Amerikalı deneyci olan Albert Abraham Michelson'ın yaptığı bir deney bizleri, zaman ve mekana dair bütün anlayışımızı değiştirmek zorunda kalacağımız, tarihin en sıradışı keşiflerinden birine götürdü.

 

Bu sıradışı keşfin sahibi daha 26 yaşında, bıyıkları yeni terlemiş genç bilim adamı Albert Einstein idi.

 

Biz hızın, 'birim zamanda alınan yol' olduğunu düşünürken O, zamanın mutlak olmadığını, saatlerin hızlandıkça yavaşlamakta olduğunu söylüyordu. Çağının epey ilerisindeki düşüncelerine basit hayal deneyleri ile ulaşan, fizik bilgilerimizi darmadağın eden formüllerine, Pisagor Teoremi gibi basit lise geometri bilgilerini kullanarak ulaşan Albert Einstein'ın savlarının  ispatları, çoğu zaman önermelerini ortaya atışından yıllar sonra gerçekleşmişti.

 

Yukarıdaki video, Mimar Sinan Üniversitesi son sınıfta, kıymetli hocam Sadık Karamustafa'nın bitirme projesi olarak bana vermiş olduğu 'İzafiyet Teorisinin Multimedya Dili ile Anlatımı' projesinin tanıtım fragmanıdır. Proje 30 dakikayı bulan videolardan oluşan, izleyiciye bir önerme sunarak başlayıp ondan gelen cevaplara göre yeni videolarla yeni önermeler getiren ve yarım saatlik interaktif bir video izlencesi sonunda, izleyicinin takip ederek cevaplaması halinde, bu anlaşılması güç teoriyi anlaşılır kılmayı garanti eden bir çalışmadır.

 

Çalışmayı 2005 senesinde, yarışma kurallarına uygun olmamasına rağmen, İtalya'da yapılan Pirelli Relativity Challenge yarışmasına gönderdim. Yarışmanın hedefi, izafiyet teorisini 5 dakikayı geçmeyecek bir sürede anlatan bir multimedya çalışması hazırlamaktı. Yaptığım çalışma ise 30 dakikalık videolardan oluşuyordu. Yine de yolladım. Bu amaçla program arayüzünü İngilizce'ye çevirdim. Videolara altyazılar ekledim. İzleyen günlerde tekrar Türkçe halini finalize edip paylaşmak üzere çalışırken kaynak dosyalarının bulunduğu sabit disk bozulunca elimde sadece bitmiş olan İngilizce kopyaları kaldı.

 

İşte videoları Türkçe, arayüzü İngilizce halinden çalışmayı izlemek ya da teoriyi öğrenmek isterseniz, mail adresimden bana ulaşarak çalışmanın linkini isteyebilirsiniz.

İzafiyet Teorisi'ni öğrendiğinizde bu hayata bakış açınızın radikal biçimde değişeceğini size garanti ederim.

 

 

Nezih Kanbur (2016)